تفاوت سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
[ratemypost-result]
این نوشته خانه سازدهنی به مقایسه و توضیح تفاوت سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک اختصاص دارد. در مطالب قبلی در مورد انواع سازدهنی توضیح دادیم و آنها را از نظر ساختار، نتهایی که میتوانند بنوازند، سبک موسیقی و حتی کاربردها و تکنیکهای قابل اجرا بررسی کردیم. اما با توجه به این که در شروع آموزش سازدهنی این پرسش برای بسیاری از هنرجویان پیش میآید که کدام ساز برای شروع مناسب است، این مطلب تهیه شده است.
انواع سازدهنی که در حال حاضر به طور متداول از آنها استفاده میشود را به این صورت دسته بندی میکنیم:
- سازدهنی دیاتونیک
- سازدهنی کروماتیک
- سازدهنی ترمولو
- سازدهنی آکورد (که از انواع سازدهنی ارکسترال است)
- سازدهنی باس (که از انواع سازدهنی ارکسترال است)
همانطور که گفتیم، در نوشتههای قبلی، هر کدام از این سازها را به طور مجزا بررسی کردیم و در ادامه این نوشته به بیان تفاوت سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک میپردازیم.
سبکهای سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک
وقتی در مورد تفاوت سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک صحبت میکنیم، لازم است ابتدا به سبکهای این دو ساز اشارهای داشته باشم. اشتباه رایج هنرجویانی که میخواهند آموزش سازدهنی را شروع کنند این است که تصور میکنند ساز دیاتونیک یک سازدهنی مبتدی است و ساز کروماتیک برای نوازندگان در سطح پیشرفته مناسب است. در صورتی که تفاوت این دو ساز در اصل به سبک موسیقی آنها بر میگردد.
سازدهنی دیاتونیک مختص سبکهای موسیقی بلوز، کانتری و جاز است. به این دلیل که گامهای مربوط به این سبکها را تولید میکند و جلوههای صدایی از جمله بندینگ و آوربندینگ و همچنین آکوردهای این سبکها را مینوازد. به نحوی که حتی به آن سازدهنی بلوز هم میگویند.
اما سازدهنی کروماتیک از نظر تعداد نتهایی که میتواند تولید کند کاملتر است و میتواند نتهای گام کروماتیک (مانند تمام دکمههای سفید و سیاه پیانو) را تولید کند و نوازندگان سبکهای موسیقی پاپ و کلاسیک میتوانند از این ساز استفاده کنند. همچنین نوازندگی جلوههای صوتی بندینگ و آوربندینگ با این ساز نسبت به سازدهنی دیاتونیک محدودتر است.
ساختار سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک
سازدهنی دیاتونیک ساختار سادهای دارد. این امر یکی از تفاوتهای اصلی این ساز با سازدهنی کروماتیک محسوب میشود. چرا که سازدهنی کروماتیک دارای اجزای بیشتر و ظریفتری است. به همین دلیل است که این ساز انعطاف بیشتری را در اختیار نوازنده قرار میدهد تا با آن بندینگ و آوربندینگ را اجرا کند. همچنین اندازه کوچکتر سازدهنی دیاتونیک موجب شده است تا نوازندگان با استفاده از دستشان بتوانند تسلط بیشتری بر اجرای تکنیک ویبره و ایجاد نوسان در تن و یا رنگ صدا داشته باشند.
در سازدهنی کروماتیک، فطعات بیشتر و در عین حال ظریفتری وجود دارند. اسلاید و فنر متصل به آن به نوازنده این امکان را میدهد که با فوت و مکش در هر سوراح و فشار دادن اسلاید نت متفاوتی را نسبت به فوت و مکش بدون اسلاید بنوازد که نیم پرده بالاتر است. بنابراین هر سوراخ سازدهنی کروماتیک میتواند نتهای بیشتری را نسبت به سازدهنی دیاتونیک تولید کند.
سازدهنی دیاتونیک به طور متداول در اندازه ۱۰ سوراخ ساخت و استفاده میشود. اما سازدهنی کروماتیک، در انواع ۱۰ سوراخ، ۱۲ سوراخ، ۱۴ سوراخ و ۱۶ سوراخ عرضه میشود و مورد استفاده قرار میگیرد. تفاوت این سازها با هم فقط در تعداد نتها و اکتاوهای ساز است. میتوان گفت در بین این اندازهها، سازدهنی کروماتیک ۱۲ سوراخ از سایر موارد بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
نتهای سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک
سازدهنی دیاتونیک دارای ۱۰ سوراخ است. در حالت عادی، این ۱۰ سوراخ میتوانند با تولید ۱۹ نت محدوده کمتر از ۳ اکتاو را پوشش دهند. اما با کمک تکنیک bending و overbending این امکان وجود دارد که نتهای بیشتری نواخته شوند.
در صورت نیاز میتوانید نحوه چیدمان نت ها در سازدهنی دیاتونیک را هم بررسی کنید. بخصوص اگر قصد دارید نت سازدهنی قطعهای که در اختیار دارید را با استفاده از این ساز بنوازید.
ممکن است این جمله را از برخی افراد بشنوید که نتهای سازدهنی دیاتونیک ناقص است و یا این سازدهنی ساز کاملی نیست. به هیچ وجه چنین نیست؛ سازدهنی دیاتونیک برای تولید نتهای گام موسیقی بلوز طراحی شده و در این سبک ساز کاملی است و چه بسا که یکی از اصلی ترین سازها در موسیقی بلوز و کانتری به حساب میآید. چه بسا نوازنده ترجیح دهد به جای نواختن نت عادی سازدهنی دیاتونیک، با استفاده از سوراخ دیگر و با جلوههای بندینگ آن نت را تولید کند.
البته برای نواختن در کلیدهای مختلف لازم است که از سازدهنی دیاتونیک همان کلید استفاده شود. به همین دلیل است که نواندگانی را میبینیم که در حین اجرا از چندین سازدهنی مختلف استفاده میکنند. همچنین، شرکتهای تولید کننده هم، پکهایی از چندین سازدهنی دیاتونیک در کلیدهای مختلف را عرضه میکنند. به طور معمول، اگر قصد خرید یک سازدهنی را دارید، سازدهنی دیاتونیک کلید C انتخاب مناسبی است.
در سازدهنی کروماتیک اساس تولید نتها در حالتی که اسلاید آزاد است، نواختن گام اصلی کروماتیک مطابق با کلید سازدهنی است. در حالی که فشار دادن دکمه اسلاید تمام نتها را نیم پرده بالاتر میبرد. از آنجایی که این ساز میتواند تمام نتهای گام کروماتیک را بنوازد، بیشتر نوازندگان ترجیح میدهند از یک سازدهنی کروماتیک در کلید دو (یا کلید C) استفاده کنند.
در صورت نیاز نحوه چیدمان نت ها در سازدهنی کروماتیک را ببینید و با مقایسه این نتها با دکمههای پیانو با قابلیتها و گستردگی صوتی این ساز آشنا شوید.
جمع بندی
تفاوت سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک از سوالات پر تکرار افرادی است که قصد دارند آموزش سازدهنی را شروع کنند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این نوشته به تفاوت این دو سازدهنی بپردازیم. مهمترین تفاوت در این دو نوع سازدهنی، تفاوت در سبک موسیقی آنها است و نباید این طور تصور کنیم که یکی از آنها برای سادگی و مختص نوازندگان مبتدی و دیگری برای نوازندگان حرفهای طراحی شده است.
[ratemypost]